KaramelaYedi
New member
Bilim Evren
Evrende kaydedilen en büyük patlama
Durum: 09:44| Okuma süresi: 3 dakika
Bir karadelikten madde toplanması nedeniyle kütledeki yerçekimi artışının temsili
Kaynak: dpa
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesi için geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
Bir kara delik, büyük bir moleküler bulutu yutar. Evrende devasa bir patlama oluyor. Artık gökbilimciler kayıt olayını kaydedebilir ve ne zaman gerçekleştiğini belirleyebilir.
esüper kütleli bir kara deliğe dönüşen büyük bir hidrojen bulutu – astronomlar tarafından şimdiye kadar gözlemlenen en enerjik patlamayı tetikliyor. İngiliz Southampton Üniversitesi’nden Philip Wiseman liderliğindeki bilim adamlarının “Kraliyet Astronomi Derneği’nin Aylık Bildirimleri”nde yazdığına göre, radyasyon patlaması bilinen herhangi bir süpernovadan on kat daha güçlüydü ve üç yıldan fazla sürdü.
Ah evet, zamandaki nokta önemsiz değil: yaklaşık sekiz milyar yıl önce.
İlk başta, gökyüzü araştırmacıları olağandışı kozmik olaya anlam veremediler. Sadece uzun dalga kızılötesi aralığından yüksek enerjili X-ışınlarına kadar birçok farklı aletle yapılan gözlemler, bir açıklama bulmalarına yardımcı oldu. Patlama çıplak gözle görülemedi.
ayrıca oku
ayrıca oku
Evrende patlamalar nadir değildir: ölen yıldızlardaki termonükleer patlamalardan, tüm yıldızları parçalayan süpernovalara, süper kütleli kara delikler tüm yıldızları yuttuğunda meydana gelen radyasyon patlamalarına kadar. Bu tür olayların yelpazesi zengindir.
Ancak bunların hiçbiri, AT2021lwx adı altında kataloglanan özellikle enerjik göksel olayla eşleşmedi.
Patlama ilk olarak 2020 yılında ABD’deki Mount Palomar Gözlemevi’ndeki özel bir teleskop olan “Zwicky Transient Facility” tarafından keşfedildi. Bununla gökbilimciler, yıldız patlamaları gibi gökyüzündeki geçici olayları otomatik olarak ararlar. Wiseman, üniversitesinden yaptığı açıklamaya göre, “Yani buna tesadüfen rastladık” dedi. Otomatik teleskop olayı fark etti ve alarm verdi.
ayrıca oku
İlk başta, araştırmacılar bunun bir süpernova ya da kara deliğe düşen bir yıldız olduğunu düşündüler. Diğer gözlemler, patlamanın çok çok uzak bir galakside meydana geldiğini gösterdi. Işığın oradan Dünya’ya ulaşması sekiz milyar yıl sürmüştü – yani patlama sekiz milyar yıl önce, Büyük Patlama’dan yaklaşık altı milyar yıl sonra gerçekleşmişti.
Uzun mesafe aynı zamanda patlamanın alışılmadık derecede enerjik olduğu ve alışılmadık derecede uzun sürdüğü anlamına gelir. Wiseman, “Genellikle, bu tür patlamalar birkaç ay sürer, ardından radyasyon seviyesi düşer” dedi. “Bir şeyin iki yıldan fazla bir süre bu kadar parlak bir şekilde parlaması çok sıra dışı.”
Evrende AT2021lwx ile karşılaştırılabilir bir parlaklığa sahip tek nesne, uzak galaksilerin merkezlerindeki süper kütleli kara delikler olan kuasarlardır. Radyasyon yayarlar çünkü madde sürekli olarak dışarıdan içlerine düşer ve bu süreçte ısınır. Southampton Üniversitesi’nden Wiseman’ın bir meslektaşı olan Mark Sullivan, “Fakat bu tür kuasarlar titriyor, parlaklıkları çok güçlü bir şekilde dalgalanıyor” dedi.
ayrıca oku
ayrıca oku
Buna karşılık, AT2021lwx’in parlaklığı ilk olarak yaklaşık yüz gün içinde 100 kat arttı ve o zamandan beri çok yavaş bir şekilde azalıyor. Araştırmacılar, nesnenin daha fazla patlaması için eski verileri aradılar – başarılı olamadılar.
Patlamanın nedenini bulmak için Wiseman, Sullivan ve meslektaşları gök cismini çeşitli aletler kullanarak üç yıl boyunca gözlemlediler. Bu şekilde elde edilen verilerle patlamanın en olası açıklaması olarak nihayet bir senaryo ortaya çıktı.
Büyük bir moleküler hidrojen bulutunun, güneşimizin kütlesinin yaklaşık bir milyar katı olan bir kara deliğe düştüğü düşünülüyor. Bulut bir anda değil, parça parça yutuldu – bu da bulutun geri kalanında şok dalgalarını tetikledi ve böylece güçlü radyasyona yol açtı.
Gökbilimciler, yeni nesil otomatik teleskoplarla daha birçok benzer olay bulmayı umuyorlar. Wiseman, “Çünkü bu tür patlamalar çok nadir görülüyor” diyor. “Ama o kadar enerjikler ki, galaksilerin merkezlerinin evriminde önemli bir rol oynayabilirler.”
Evrende kaydedilen en büyük patlama
Durum: 09:44| Okuma süresi: 3 dakika
Bir karadelikten madde toplanması nedeniyle kütledeki yerçekimi artışının temsili
Kaynak: dpa
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesi için geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
Bir kara delik, büyük bir moleküler bulutu yutar. Evrende devasa bir patlama oluyor. Artık gökbilimciler kayıt olayını kaydedebilir ve ne zaman gerçekleştiğini belirleyebilir.
esüper kütleli bir kara deliğe dönüşen büyük bir hidrojen bulutu – astronomlar tarafından şimdiye kadar gözlemlenen en enerjik patlamayı tetikliyor. İngiliz Southampton Üniversitesi’nden Philip Wiseman liderliğindeki bilim adamlarının “Kraliyet Astronomi Derneği’nin Aylık Bildirimleri”nde yazdığına göre, radyasyon patlaması bilinen herhangi bir süpernovadan on kat daha güçlüydü ve üç yıldan fazla sürdü.
Ah evet, zamandaki nokta önemsiz değil: yaklaşık sekiz milyar yıl önce.
İlk başta, gökyüzü araştırmacıları olağandışı kozmik olaya anlam veremediler. Sadece uzun dalga kızılötesi aralığından yüksek enerjili X-ışınlarına kadar birçok farklı aletle yapılan gözlemler, bir açıklama bulmalarına yardımcı oldu. Patlama çıplak gözle görülemedi.
ayrıca oku
ayrıca oku
Evrende patlamalar nadir değildir: ölen yıldızlardaki termonükleer patlamalardan, tüm yıldızları parçalayan süpernovalara, süper kütleli kara delikler tüm yıldızları yuttuğunda meydana gelen radyasyon patlamalarına kadar. Bu tür olayların yelpazesi zengindir.
Ancak bunların hiçbiri, AT2021lwx adı altında kataloglanan özellikle enerjik göksel olayla eşleşmedi.
Patlama ilk olarak 2020 yılında ABD’deki Mount Palomar Gözlemevi’ndeki özel bir teleskop olan “Zwicky Transient Facility” tarafından keşfedildi. Bununla gökbilimciler, yıldız patlamaları gibi gökyüzündeki geçici olayları otomatik olarak ararlar. Wiseman, üniversitesinden yaptığı açıklamaya göre, “Yani buna tesadüfen rastladık” dedi. Otomatik teleskop olayı fark etti ve alarm verdi.
ayrıca oku
İlk başta, araştırmacılar bunun bir süpernova ya da kara deliğe düşen bir yıldız olduğunu düşündüler. Diğer gözlemler, patlamanın çok çok uzak bir galakside meydana geldiğini gösterdi. Işığın oradan Dünya’ya ulaşması sekiz milyar yıl sürmüştü – yani patlama sekiz milyar yıl önce, Büyük Patlama’dan yaklaşık altı milyar yıl sonra gerçekleşmişti.
Uzun mesafe aynı zamanda patlamanın alışılmadık derecede enerjik olduğu ve alışılmadık derecede uzun sürdüğü anlamına gelir. Wiseman, “Genellikle, bu tür patlamalar birkaç ay sürer, ardından radyasyon seviyesi düşer” dedi. “Bir şeyin iki yıldan fazla bir süre bu kadar parlak bir şekilde parlaması çok sıra dışı.”
Evrende AT2021lwx ile karşılaştırılabilir bir parlaklığa sahip tek nesne, uzak galaksilerin merkezlerindeki süper kütleli kara delikler olan kuasarlardır. Radyasyon yayarlar çünkü madde sürekli olarak dışarıdan içlerine düşer ve bu süreçte ısınır. Southampton Üniversitesi’nden Wiseman’ın bir meslektaşı olan Mark Sullivan, “Fakat bu tür kuasarlar titriyor, parlaklıkları çok güçlü bir şekilde dalgalanıyor” dedi.
ayrıca oku
ayrıca oku
Buna karşılık, AT2021lwx’in parlaklığı ilk olarak yaklaşık yüz gün içinde 100 kat arttı ve o zamandan beri çok yavaş bir şekilde azalıyor. Araştırmacılar, nesnenin daha fazla patlaması için eski verileri aradılar – başarılı olamadılar.
Patlamanın nedenini bulmak için Wiseman, Sullivan ve meslektaşları gök cismini çeşitli aletler kullanarak üç yıl boyunca gözlemlediler. Bu şekilde elde edilen verilerle patlamanın en olası açıklaması olarak nihayet bir senaryo ortaya çıktı.
Büyük bir moleküler hidrojen bulutunun, güneşimizin kütlesinin yaklaşık bir milyar katı olan bir kara deliğe düştüğü düşünülüyor. Bulut bir anda değil, parça parça yutuldu – bu da bulutun geri kalanında şok dalgalarını tetikledi ve böylece güçlü radyasyona yol açtı.
Gökbilimciler, yeni nesil otomatik teleskoplarla daha birçok benzer olay bulmayı umuyorlar. Wiseman, “Çünkü bu tür patlamalar çok nadir görülüyor” diyor. “Ama o kadar enerjikler ki, galaksilerin merkezlerinin evriminde önemli bir rol oynayabilirler.”