KaramelaYedi
New member
Bilim sera gazları
Ozon tabakasını korumak da Arktik buzuna yardımcı olur
Durum: 24/05/2023| Okuma süresi: 3 dakika
Grönland’ın ana yüzeyi, bazı yerlerde kalınlığı 3000 metreyi aşan devasa bir buz tabakasıyla kaplıdır.
Kaynak: Getty Images/MB Photography
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
Montreal Anlaşması’nın ozon tabakasını kurtarması gerekiyordu. Araştırmacılar şimdi iyi haberi duyuruyor: Sonuç olarak iklim de korunacak. Arktik deniz buzunun erimesi 15 yıla kadar ertelenebilir. Ancak, sadece 4.5 derece senaryosunda.
DOzon tabakasının korunması Arktik deniz buzunun erimesini 15 yıla kadar geciktirdi. Çünkü Montreal Protokolü ile yasaklanan maddelerin bir kısmı sadece ozon tabakasına zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda güçlü sera gazları. Yasak olmasaydı dünyanın nasıl gelişeceği İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nden Mark England ve New York’taki Columbia Üniversitesi’nden Lorenzo Polvanic tarafından Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde hesaplanıyor.
1985 yılında, bilim adamları Antarktika üzerindeki atmosferdeki ozon deliğini keşfettiler. Ozon tabakası, insanlarda kansere neden olabilen güneşin ultraviyole radyasyonunun bir kısmını dünya yüzeyinden uzak tuttuğu için, politikacılar hızlı tepki gösterdi: Kloroflorokarbonların (CFC’ler) ve benzeri ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımını azaltmak ve nihayetinde yasaklamak için Montreal Protokolü 1987 gibi erken bir tarihte imzalanmış, 1989 yılında yürürlüğe girmiştir.
İngiltere’nin üniversitesinden yaptığı açıklamada, “Ozon tabakasını incelten maddeler, karbondioksit gibi diğer sera gazları kadar yaygın olmasa da, küresel ısınma üzerinde belirgin bir etkiye sahip olabilirler.” Çünkü bu maddelerin bir kısmı, karbondioksitten (CO₂) on binlerce kat daha fazla küresel ısınma potansiyeline sahiptir. Önceki bir araştırmaya göre, Montreal Protokolü olmasaydı, 2020’de ozon tabakasını incelten maddelerin küresel ısınma potansiyeli, o yılki CO₂ küresel ısınma potansiyelinin yaklaşık yüzde 40’ına ulaşacaktı.
İngiltere ve Polvanic şimdi Montreal Protokolünün Arktik buz örtüsü üzerindeki etkisini incelediler. Mevcut gelişme ile çoğu bilim adamı, Arktik Okyanusu’nun her yılın Eylül ayına kadar yüzyılın ortasına kadar büyük ölçüde buzsuz olacağını varsayıyor. Çalışmanın yazarları bunu Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) iki senaryosu – RCP8.5 ve RCP4.5 – için 1985 ila 2050 yılları için simüle ettiler. Aynı dönem için geliştirmeyi de simüle ettiler, ancak Montreal olmadan Protokol.
Eriyen buz hakkında daha fazla bilgi
kuraklık ve eriyen buzullar
Dolomitler’de Kaza
Sonuç, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarına bağlıdır. Devam eden çok yüksek emisyonları varsayan RCP8.5 senaryosunda, atmosferde hali hazırda çok fazla sera gazı bulunmaktadır. Bu nedenle, ozon tabakasını incelten maddeler daha küçük bir orana sahip olacaktır: Buna göre, bunların yasaklanması, Eylül ayında buzsuz bir Kuzey Kutbu’nu yalnızca 7,4 yıl geciktirecektir. Şu anda daha olası kabul edilen daha iyimser RCP4.5 senaryosunda, Montreal Protokolü buzsuz bir Kuzey Kutbu Eylül’ünün zamanlamasını 15 yıl geriye çekiyor.
Araştırmacılar, Montreal Protokolü’nün olmadığı senaryoda CFC ve benzeri maddelerin kullanımında yıllık yüzde 3,5’lik bir büyüme oranı varsaydılar. Simülasyonlara göre yüzde 7’lik bir oran kullanmış olsalardı, Kuzey Kutbu önümüzdeki Eylül ayı başlarında buzsuz olacaktı. England, “Montreal Protokolü’nün birincil amacı olmasa da, bu etkileri durdurmak harika bir yan etkiydi” diyor.
Bu arada, Montreal Protokolü’nün orijinal anlamda etkili olduğu artık doğrulandı: Dünya Meteoroloji Örgütü’nün 2014 tarihli bir raporuna göre, Antarktika üzerindeki ozon deliği giderek daha fazla kapanıyor. Geliştirme devam ederse, 2050 civarında artık ölçülebilir olmayacak.
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
“Aha! On dakikalık günlük bilgi” WELT’in bilgi podcast’idir. Her salı, çarşamba ve perşembe bilim alanından günlük soruları yanıtlıyoruz. Podcast’e Spotify, Apple Podcasts, Deezer, Amazon Music ve diğerleri üzerinden veya doğrudan RSS beslemesi aracılığıyla abone olun.
Ozon tabakasını korumak da Arktik buzuna yardımcı olur
Durum: 24/05/2023| Okuma süresi: 3 dakika
Grönland’ın ana yüzeyi, bazı yerlerde kalınlığı 3000 metreyi aşan devasa bir buz tabakasıyla kaplıdır.
Kaynak: Getty Images/MB Photography
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
Montreal Anlaşması’nın ozon tabakasını kurtarması gerekiyordu. Araştırmacılar şimdi iyi haberi duyuruyor: Sonuç olarak iklim de korunacak. Arktik deniz buzunun erimesi 15 yıla kadar ertelenebilir. Ancak, sadece 4.5 derece senaryosunda.
DOzon tabakasının korunması Arktik deniz buzunun erimesini 15 yıla kadar geciktirdi. Çünkü Montreal Protokolü ile yasaklanan maddelerin bir kısmı sadece ozon tabakasına zarar vermekle kalmıyor, aynı zamanda güçlü sera gazları. Yasak olmasaydı dünyanın nasıl gelişeceği İngiltere’deki Exeter Üniversitesi’nden Mark England ve New York’taki Columbia Üniversitesi’nden Lorenzo Polvanic tarafından Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde hesaplanıyor.
1985 yılında, bilim adamları Antarktika üzerindeki atmosferdeki ozon deliğini keşfettiler. Ozon tabakası, insanlarda kansere neden olabilen güneşin ultraviyole radyasyonunun bir kısmını dünya yüzeyinden uzak tuttuğu için, politikacılar hızlı tepki gösterdi: Kloroflorokarbonların (CFC’ler) ve benzeri ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımını azaltmak ve nihayetinde yasaklamak için Montreal Protokolü 1987 gibi erken bir tarihte imzalanmış, 1989 yılında yürürlüğe girmiştir.
İngiltere’nin üniversitesinden yaptığı açıklamada, “Ozon tabakasını incelten maddeler, karbondioksit gibi diğer sera gazları kadar yaygın olmasa da, küresel ısınma üzerinde belirgin bir etkiye sahip olabilirler.” Çünkü bu maddelerin bir kısmı, karbondioksitten (CO₂) on binlerce kat daha fazla küresel ısınma potansiyeline sahiptir. Önceki bir araştırmaya göre, Montreal Protokolü olmasaydı, 2020’de ozon tabakasını incelten maddelerin küresel ısınma potansiyeli, o yılki CO₂ küresel ısınma potansiyelinin yaklaşık yüzde 40’ına ulaşacaktı.
İngiltere ve Polvanic şimdi Montreal Protokolünün Arktik buz örtüsü üzerindeki etkisini incelediler. Mevcut gelişme ile çoğu bilim adamı, Arktik Okyanusu’nun her yılın Eylül ayına kadar yüzyılın ortasına kadar büyük ölçüde buzsuz olacağını varsayıyor. Çalışmanın yazarları bunu Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) iki senaryosu – RCP8.5 ve RCP4.5 – için 1985 ila 2050 yılları için simüle ettiler. Aynı dönem için geliştirmeyi de simüle ettiler, ancak Montreal olmadan Protokol.
Eriyen buz hakkında daha fazla bilgi
kuraklık ve eriyen buzullar
Dolomitler’de Kaza
Sonuç, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarına bağlıdır. Devam eden çok yüksek emisyonları varsayan RCP8.5 senaryosunda, atmosferde hali hazırda çok fazla sera gazı bulunmaktadır. Bu nedenle, ozon tabakasını incelten maddeler daha küçük bir orana sahip olacaktır: Buna göre, bunların yasaklanması, Eylül ayında buzsuz bir Kuzey Kutbu’nu yalnızca 7,4 yıl geciktirecektir. Şu anda daha olası kabul edilen daha iyimser RCP4.5 senaryosunda, Montreal Protokolü buzsuz bir Kuzey Kutbu Eylül’ünün zamanlamasını 15 yıl geriye çekiyor.
Araştırmacılar, Montreal Protokolü’nün olmadığı senaryoda CFC ve benzeri maddelerin kullanımında yıllık yüzde 3,5’lik bir büyüme oranı varsaydılar. Simülasyonlara göre yüzde 7’lik bir oran kullanmış olsalardı, Kuzey Kutbu önümüzdeki Eylül ayı başlarında buzsuz olacaktı. England, “Montreal Protokolü’nün birincil amacı olmasa da, bu etkileri durdurmak harika bir yan etkiydi” diyor.
Bu arada, Montreal Protokolü’nün orijinal anlamda etkili olduğu artık doğrulandı: Dünya Meteoroloji Örgütü’nün 2014 tarihli bir raporuna göre, Antarktika üzerindeki ozon deliği giderek daha fazla kapanıyor. Geliştirme devam ederse, 2050 civarında artık ölçülebilir olmayacak.
WELT podcast’lerimizi buradan dinleyebilirsiniz.
Gömülü içeriğin görüntülenmesi için, üçüncü taraf sağlayıcılar olarak gömülü içeriğin sağlayıcıları bu izni talep ettiğinden, kişisel verilerin iletilmesi ve işlenmesine ilişkin geri alınabilir onayınız gereklidir. [In diesem Zusammenhang können auch Nutzungsprofile (u.a. auf Basis von Cookie-IDs) gebildet und angereichert werden, auch außerhalb des EWR]. Anahtarı “açık” konumuna getirerek, bunu kabul etmiş olursunuz (herhangi bir zamanda iptal edilebilir). Buna, GDPR Madde 49 (1) (a) uyarınca belirli kişisel verilerin ABD dahil üçüncü ülkelere aktarılmasına verdiğiniz onay da dahildir. Bununla ilgili daha fazla bilgi bulabilirsiniz. Onayınızı istediğiniz zaman anahtar ve sayfanın alt kısmındaki gizlilik aracılığıyla geri çekebilirsiniz.
“Aha! On dakikalık günlük bilgi” WELT’in bilgi podcast’idir. Her salı, çarşamba ve perşembe bilim alanından günlük soruları yanıtlıyoruz. Podcast’e Spotify, Apple Podcasts, Deezer, Amazon Music ve diğerleri üzerinden veya doğrudan RSS beslemesi aracılığıyla abone olun.