KaramelaYedi
New member
200.000'den fazla ışık yılı, araştırmacıların keşfettiği devasa bir meseleyi uzatıyor. Kozmosun erken aşamasından en uzun keşfedilen jet. Galaksilerin gelişimi hakkında bundan ne öğrenilebilir.
Zaten genç kozmosunda, büyük kara delikler gazını dar bir paketlenmiş ışınlarda neredeyse ışık hızında uzaya fırlatıyor. Bu, tüm Avrupa'ya dağıtılan Lofar anten sistemi ile uluslararası bir araştırma ekibi tarafından gözlemlerle gösterilmektedir. 200.000'den fazla ışık yılı, araştırmacılar tarafından keşfedilen bir “jet” uzatır – evrenin sadece 1,2 milyar yaşında olduğu bir zamanda.
“Astrofizik Dergisi Mektupları” dergisindeki gruba göre, şimdiye kadar genç kozmosta izlenen en uzun şey. Hawaii'deki Gemini Gözlemevi'nden Anniek Gloudemans, “Genç evrende güçlü radyo jetleri olan kuasarlar arıyoruz.” “Bu, ilk jetlerin nasıl ve ne zaman yaratıldığını ve gökadaların gelişimini nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı oluyor.”
Hemen hemen tüm galaksiler, güneşimizin milyonlarca ve hatta milyar kitlesi ile ortada büyük kara delikler barındırıyor. Işığı Dünya'ya yaklaşık 12.6 milyar yıl süren Galaxy J1601+3102 bir istisna değildir: merkezinde Gloudemans ve meslektaşlarından gelen ölçümler, 450 milyon kat güneş kütlesine sahip bir kara delik var.
Kara delikler, hızlı dönen pencerelerde biriken ve orada sürtünme ile ısıtılan – 100.000 santigrat dereceye kadar sıcaklıklara kadar güçlü yerçekimi ile çevredeki gaz çeker. “Birikme panelleri” sonra parlak bir şekilde aydınlatır – ve bu nedenle birçok galaksi çekirdeği Quasare olarak parlar.
Birikme diskin iç kenarından, gaz sürekli olarak kara deliğe akar, ancak hiçbir şekilde her şey: sıcak gazın bir kısmı, birikme diskinden kaçar, dikkati dağılır, güçlü manyetik alanlarla bir araya gelir ve daha sonra manyetik kutupları üzerine ateş eder. Kara delik hepsi önemlidir. Bu tür jetler, birçok parlayan galaksi çekirdeğinde gökbilimcileri gözlemliyor – ama özellikle bugünün kozmosunda.
Galaksiler söz konusu olduğunda, konunun ışınları daha az yaygın ve daha kısa görünmektedir. Uzak galaksilerin gözlemlenmesi, gökbilimciler için zaman içinde bir tür yolculuktur: eğer bir galaksinin ışığı – J1601+3102 – 12.6 milyarda olduğu gibi, galaksiyi 12,6 milyar yıl önce, büyüklerden 1,2 milyar yıl sonra alırlar. 13.8 milyar yıl önce patlama. Peki genç kozmosunda bugünden daha az ve daha kısa jetler var mıydı?
Bu bir hata olabilir, ekibin Gloudemans çevresindeki gözlemleri şimdi gösterdiği gibi. Takip etmek daha zor olabilir. Çünkü büyük patlamanın bir tür radyasyon yankısı olan kozmik arka plan radyasyonu, araştırma grubunun açıkladığı gibi radyo radyasyonunu uzak nesnelerden zayıflatır. Bununla birlikte, Lofar anten sistemi, zayıflamış radyasyonu göstermek için uygun bir araç olduğunu kanıtlamıştır. Kızılötesi bölgedeki diğer teleskoplar üzerindeki ek gözlemler yardımıyla, araştırmacılar daha sonra LOFAR ile keşfedilen radyo kaynağının devasa bir konu olduğundan şüphelendiler.
Şaşırtıcı, takım için kara deliğin kütlesidir: büyük jetlere sahip bugünün kozmosundaki kuasarlarla karşılaştırıldığında, J1601+3102'nin kütlesi küçüktür. “Bu bize gösteriyor,” diyor Gloudemans, “genç evrende güçlü jetler yaratmak için son derece büyük bir kara delik gerekli değil.”
DPA/VEM
Zaten genç kozmosunda, büyük kara delikler gazını dar bir paketlenmiş ışınlarda neredeyse ışık hızında uzaya fırlatıyor. Bu, tüm Avrupa'ya dağıtılan Lofar anten sistemi ile uluslararası bir araştırma ekibi tarafından gözlemlerle gösterilmektedir. 200.000'den fazla ışık yılı, araştırmacılar tarafından keşfedilen bir “jet” uzatır – evrenin sadece 1,2 milyar yaşında olduğu bir zamanda.
“Astrofizik Dergisi Mektupları” dergisindeki gruba göre, şimdiye kadar genç kozmosta izlenen en uzun şey. Hawaii'deki Gemini Gözlemevi'nden Anniek Gloudemans, “Genç evrende güçlü radyo jetleri olan kuasarlar arıyoruz.” “Bu, ilk jetlerin nasıl ve ne zaman yaratıldığını ve gökadaların gelişimini nasıl etkilediğini anlamamıza yardımcı oluyor.”
Hemen hemen tüm galaksiler, güneşimizin milyonlarca ve hatta milyar kitlesi ile ortada büyük kara delikler barındırıyor. Işığı Dünya'ya yaklaşık 12.6 milyar yıl süren Galaxy J1601+3102 bir istisna değildir: merkezinde Gloudemans ve meslektaşlarından gelen ölçümler, 450 milyon kat güneş kütlesine sahip bir kara delik var.
Kara delikler, hızlı dönen pencerelerde biriken ve orada sürtünme ile ısıtılan – 100.000 santigrat dereceye kadar sıcaklıklara kadar güçlü yerçekimi ile çevredeki gaz çeker. “Birikme panelleri” sonra parlak bir şekilde aydınlatır – ve bu nedenle birçok galaksi çekirdeği Quasare olarak parlar.
Birikme diskin iç kenarından, gaz sürekli olarak kara deliğe akar, ancak hiçbir şekilde her şey: sıcak gazın bir kısmı, birikme diskinden kaçar, dikkati dağılır, güçlü manyetik alanlarla bir araya gelir ve daha sonra manyetik kutupları üzerine ateş eder. Kara delik hepsi önemlidir. Bu tür jetler, birçok parlayan galaksi çekirdeğinde gökbilimcileri gözlemliyor – ama özellikle bugünün kozmosunda.
Galaksiler söz konusu olduğunda, konunun ışınları daha az yaygın ve daha kısa görünmektedir. Uzak galaksilerin gözlemlenmesi, gökbilimciler için zaman içinde bir tür yolculuktur: eğer bir galaksinin ışığı – J1601+3102 – 12.6 milyarda olduğu gibi, galaksiyi 12,6 milyar yıl önce, büyüklerden 1,2 milyar yıl sonra alırlar. 13.8 milyar yıl önce patlama. Peki genç kozmosunda bugünden daha az ve daha kısa jetler var mıydı?
Bu bir hata olabilir, ekibin Gloudemans çevresindeki gözlemleri şimdi gösterdiği gibi. Takip etmek daha zor olabilir. Çünkü büyük patlamanın bir tür radyasyon yankısı olan kozmik arka plan radyasyonu, araştırma grubunun açıkladığı gibi radyo radyasyonunu uzak nesnelerden zayıflatır. Bununla birlikte, Lofar anten sistemi, zayıflamış radyasyonu göstermek için uygun bir araç olduğunu kanıtlamıştır. Kızılötesi bölgedeki diğer teleskoplar üzerindeki ek gözlemler yardımıyla, araştırmacılar daha sonra LOFAR ile keşfedilen radyo kaynağının devasa bir konu olduğundan şüphelendiler.
Şaşırtıcı, takım için kara deliğin kütlesidir: büyük jetlere sahip bugünün kozmosundaki kuasarlarla karşılaştırıldığında, J1601+3102'nin kütlesi küçüktür. “Bu bize gösteriyor,” diyor Gloudemans, “genç evrende güçlü jetler yaratmak için son derece büyük bir kara delik gerekli değil.”
DPA/VEM